Sektor wodociągowo-kanalizacyjny w obliczu zmian klimatu i gospodarki

 Czy zastanawialiście się kiedyś, co by się stało, gdyby nagle zabrakło wody w kranie albo kanalizacja przestała działać? Na co dzień nie myślimy o tym, że systemy wodociągowo-kanalizacyjne to jeden z najważniejszych elementów infrastruktury krytycznej – bez nich nie mogłoby funkcjonować ani miasto, ani wieś, ani przemysł.

                                                       fot. StockAdobe/ wygenerowane przez sztuczną inteligencję

Dziś jednak ten sektor staje przed poważnymi wyzwaniami – zarówno finansowymi, jak i klimatycznymi.

Dlaczego potrzebne są inwestycje?

Choć w ostatnich latach powstało wiele nowych sieci i oczyszczalni, wciąż 14% budynków w Polsce nie ma dostępu do wodociągu, a 46% nie jest podłączonych do kanalizacji sanitarnej. To ogromna skala problemu, szczególnie w mniejszych gminach.

Na szczęście są fundusze – m.in. program FEnIKS 2021–2027 (ponad 4,5 mld zł) oraz środki z NFOŚiGW. Dzięki nim realizowane są projekty w całym kraju – od modernizacji oczyszczalni w Rzeszowie, przez budowę sieci w Żukowie, aż po nowe kolektory w Gdańsku.

Klimat a infrastruktura wod.-kan.

Zmiany klimatu uderzają w sieci wodociągowe i kanalizacyjne coraz mocniej:
- ulewne deszcze prowadzą do podtopień i przeciążenia kanalizacji,
- susze pogłębiają problem braku wody i obniżają poziomy wód gruntowych,
- upały zwiększają parowanie i zapotrzebowanie na wodę.

To oznacza, że konieczne jest dostosowanie infrastruktury – budowa zbiorników retencyjnych, rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury (np. ogrody deszczowe) i wdrażanie inteligentnych systemów monitoringu.

Inteligentne technologie w służbie wody

Coraz częściej w miastach stosuje się nowoczesne rozwiązania:
- czujniki IoT, które wykrywają wycieki w czasie rzeczywistym,
- sztuczną inteligencję i analizę danych, przewidującą awarie,
- ekologiczne rozwiązania – zielone dachy, ponowne wykorzystanie deszczówki, naturalne filtry.

To nie tylko oszczędność, ale też większe bezpieczeństwo mieszkańców.

Inspiracje ze świata

Polska nie jest w tym wyzwaniu sama. Na całym świecie realizuje się ambitne projekty, m.in.:
- Kamerun – megaprojekt w Duali zwiększający dostępność wody o 400 tys. m³ dziennie,
- Meksyk – program modernizacji systemów wodnych w 12 aglomeracjach,
- Australia – Belmont Desalination Plant, nowoczesna odsalarnia wody morskiej.

Pokazuje to, że inwestycje w wodę są priorytetem globalnym.

Co dalej?

Przyszłość sektora wodociągowo-kanalizacyjnego w Polsce zależy od połączenia inwestycji, nowych technologii i działań adaptacyjnych. To nie tylko kwestia komfortu życia, ale też bezpieczeństwa – bo bez niezawodnej sieci wod.-kan. nie ma nowoczesnego miasta.

A Wy? Macie w swojej gminie inwestycje w sieci wodociągowe lub kanalizacyjne? Czy zauważacie, jak zmiany klimatu wpływają na codzienny dostęp do wody?